Kitap: Mutfak
“Büyüme ve
engellerin aşılması kişinin ruhuna çizilidir.”
Japonya’da uzun süre çok satanlar
listesinde olan “Mutfak” isimli bu kitap iki öyküden oluşuyor. Yazar BananaYoshimoto’nun akıcı ve yalın üslubu, ayrıca öykülerin oldukça kısa olması bir
lokmada okumanızı olanaklı kılıyor. İlk öykü mutfağın fiziksel nitelemeleri ile
başlıyor. Ana karakter Mikage bu alandan o kadar övgülerle bahsediyor ki sizde
belli bir süre sonra ister istemez, aynen onun gibi “Eğer mutfaksa, ‘Ne güzel’” diye düşünüyorsunuz...
Mutfak
Mikage çok küçükken anne ve babası ölür.
Onu büyükbabası ve büyükannesi büyütürler. Ama o kadar acı ki Mikage henüz
ortaokula giderken büyükbabası ve genç yaşındayken de büyükannesi vefat eder.
Hayatta yapayalnız kalır. Büyükannesinin ölmeden önce sevecenlikle yaklaştığı Yuichi
ve annesi onu kendileriyle kalmaya ikna ederler. İlk başta pek kafasına yatmasa
da; mutfak sevdası yüzünden, yani yemek yapma aşkıyla orada kalır. Yuichi’nin
annesi Eriko’nun gece uzun süre çalışması ve haliyle dinlenmek için de mutfağa
vakit ayıramaması ve Yuichi’nin de bu konulardan pek anlamaması yüzünden evde
yemek pişmez. Mikage bu boşluğu muazzam şekilde doldurur ve beğeniliyor olmaktan
kendisi de haz alır. Zamanla Yuichi ile aralarında bir bağ oluşur…
Hayatını mutfak içerisinden gören ve
yaşamı yeme içme ile yorumlayabilenlerden olan Mikage zihnindeki hayali şu
şekilde dile getirir:
“Sayısız
mutfağım olacak yüreğimde ya da gerçekte. Ya da yolculuklarımda. Tek başıma ya
da kalabalıkta, bir diğer kişiyle yaşayacağım pek çok yerde. Daha pek çok şey
olacağını biliyorum.”
Hatta mutfağa o kadar bağdaşıktır ki
Yuichi’nin annesini “Eriko ile en son ne
zaman görüşmüştük? Gülerek mi ayrılmıştık? Sonbaharın başında, üniversiteyi ilk
ve son kez bırakıp bir a[ş]çılık okulunda asistan olarak iş bulduğumdaydı.”
sözleriyle hatırlar. Onun ölümüne büyük üzüntü duyar.
Adeta bir mutfak kedisi gibi zaman zaman
orada yatar kalkar. Mutfak lavabosunu ovmak, yemek ocağını silmek, tabakları
yıkamak, bıçakları bilemek onun için büyük zevktir. Yemek peçetelerini yıkamak,
beyazlatmak ve onların kurutma makinesinde dönüşünü izlemek onun için sakinleştirici
bir iştir. Mutfağa olan bu bağlılığını kendi kendisine şu sözlerle sorgular:
“… Mutfakla
ilgili her şeyi neden bu kadar çok seviyordum? Belki mutfak benim ruhuma
işlemiş, uzak bir özlemi simgelediği için. Oradayken yeni bir başlangıç yapıyor
gibiydim, …”
Kendi kendine yemek pişirmeyi öğrenir,
geliştirir. Bu konuda kitaplar alır; temel bilgiler edinmek üzere okur ve
pratikler yapar. Hatta çoğu profesyonel aşçının bile uğraşmadığı, uzak durduğu
konulara bile el atar. Öyle ki otobüste giderken ya da yatakta yatarken
yiyeceklerin kalori miktarlarını, yemek hazırlama sıcaklıklarını ve çiğ
malzemelerin özelliklerini ezberler! Kızgın, sinirli veya tam aksine çok neşeli
vakitlerinde, yani her zaman yemek pişirir…
Ay Işığı Gölgesi
Kitaptaki ikinci öyküde ise Satsuki çok
sevdiği erkek arkadaşını kaybeder. Sürekli aklında o vardır, her yerde onu
hatırlar. Yazar bu öyküde de mutfak ve yemek üzerine güzel betimlemelerine
sıklıkla yer verir.
Satsuki aşkını yitirmenin üzüntüsüyle,
yediği haşlanmış pirinç üstü ‘tempura’yı bile “Evet. Lezzetli. Öyle lezzetli ki yaşadığıma şükrettiriyor beni…”
diyerek beğenir. Duygularını lezzet üzerinden aktarır. Yani bir şekilde,
yemeğin kendisini bu dünyaya bağladığını düşünür…
“Bana
el salladığın için teşekkür ederim.” cümlesiyle de kitap son bulur.
Banana
Yoshimoto
Ünlü şair ve yorumcu Takaaki Yoshimoto’nun
kızı ve karikatürist Haruno Yoiko’nun da kardeşi olan Banana Yoshimoto’nun ilk
eseri olan bu kitap aşağıdaki ödülleri almıştır. Genç yaşlarında bir lokantada
garson olarak çalışıyorken yazarlığa başlamıştır. Belki de bu yüzden mutfağı bu
kadar akıcı ve hatasız bir şekilde kaleme alabilmiştir. Kitabın sadece
Japonya’da 60’ın üzerinde baskı satması, bu içerik üzerine iki filim yapılması
ve haliyle dünyada birçok dile çevrilmesi de bu deneyimini doğrular niteliktedir.
Ayrıca yazarın ‘The Istanbul Review’e verdiği röportajda “Yazmak nefes almak kadar doğal bir şey benim için… Yazmak için
doğduğumu hissediyorum.” demesi de kalemine bağlılığını ve bizler tarafından
neden okunduğunun özeti gibidir.
6. Kaien Amatör Yazarlar Ödülü
16. Izumi Kyoka Edebiyat Ödülü
39. En İyi Yeni Sanatçı Ödülü
Mutfak
Yazar:
Banana YOSHIMOTO
Çeviren:
Alev DURUCAN
Arion
Yayınevi
Haziran
- 1998 1. Basım, İstanbul
142
Sayfa ISBN 975 571 0701
Yorumlar
Yorum Gönder
Yorumunuz için teşekkürler...